Tản mạn về làng vân và nghề nấu rượu truyền thống

Cái tên Rượu Làng Vân chẳng biết ra đời từ bao giờ, chỉ biết người dân nơi đây biết cách nấu rượu ít nhất cũng từ thời Triệu Quang Phục đánh giặc Lương vào thế kỷ VI. Tục truyền rằng khi đưa quân đến mai phục bên đầm Dạ Trạch, khi qua một ruộng dưa, Triệu Quang Phục đã khao quân bằng dưa đỏ và rượu gạo Làng Vân.

Nhà thờ bên sông cầu. Qua bến đò Đại Lâm là tới Làng Vân

Ngày nay, hằng năm cứ đến ngày rằm tháng tư âm lịch, dân làng Vân vẫn mở hội đấu vật, ăn dưa và uống rượu để tưởng nhớ công đức người xưa. Rượu Làng vân tao nhã, vị êm nồng, đầm sâu. Rượu này không uống nhanh, uống vội mà uống từng hớp một để cảm nhận chất men thấm từ từ, đọng trong đầu lưỡi vị ngọt thơm của hương lúa nếp ủ nắng gió miền đất trung du thơ mộng, ngấm cái lâng lâng mơ màng của những dòng sông uốn lượn như dải lụa vắt ngang qua các sườn núi có vài chiếc thuyền lá trôi xuôi chở những câu hát dân ca thắm duyên tình quê. Rượu Làng Vân được ví như "Văn", dùng đãi các bậc văn sĩ, chính khách, những người nho nhã, lịch lãm, tao nhân mặc khách. Có thể tưởng tượng, ngày xưa, các bậc thi nhân đã cùng đối ẩm bên ly rượu Làng Vân để rồi hậu thế có được biết bao nhiêu áng thơ đẹp lưu truyền mãi mãi.

"Vân hương mỹ tửu lừng biển Bắc
Chiến công như nguyệt rạng trời Nam

Làng Vân nằm ngay bên sông Cầu thuộc tỉnh Bắc Ninh. Từ ngàn xưa, Kinh Bắc đã nổi tiếng là đất văn vật, quê hương của làn điệu dân ca quan họ ngọt ngào, của tranh dân gian Đông Hồ, nơi sản sinh ra nhiều bậc kỳ tài và cũng là nơi xuất xứ nhiều món ăn ngon với câu " Ăn Bắc, mặc Kinh" .  Cái hồn rượu làng vân chính là mùi thơm thanh khiết, là hương vị đậm đà, là rượu trong suốt như pha lê. Rượu làng Vân uống vào thấy êm ru như đi vào giấc mộng, say không biết say. Mà say rượu làng Vân là say mơ màng, ngủ xong một giấc ngon lành, là thấy con người thêm sức mạnh, tinh thần sảng khoái, trời đất ung dung. Say rượu làng Vân là say la đà, như men say của quan họ, đằm thắm, thiết tha, tình tứ mà không lơi lả, buông tuồng. Đó là cái say của sự nền nã.

" Vân hương mỹ tửu" chính là cái tên rượu làng Vân mộc mạc, dân dã ngày trước. Thời vua Bảo Đại, rượu làng Vân vào tận triều đình để bá quan văn võ chiêu đãi các quan Tây. Những tên quan cai trị thực dân đã có thời mê rượu làng Vân còn hơn cả Champagne. Chính vì thế rượu làng Vân đã được nhà nước bảo hộ cho phép nấu công khai với cái nhãn "ông tiên" đầu râu tóc bạc, da dẻ hồng hào, tay cầm gậy trúc, lưng đeo bầu rượu, lững lơ đi giữa tầng mây. Ngày nay, rượu làng Vân vẫn giữ vững được danh hiệu của mình và góp mặt trong làng mỹ tửu của Việt Nam.